Dirk Verhofstadt: Is die visie niet door de geschiedenis achterhaald? Mensen zijn toch intelligenter dan vroeger en zullen zich niet zo eenvoudig meer laten inpakken door een geloof.

Paul Cliteur: De tragiek is dat George Santayana meer gelijk heeft dan mij lief is. In 1917 schreef hij aan Bertrand Russell: ‘Mensen zijn niet intelligent. Het is heel onredelijk om dat van hen te verwachten. En het is iets waarmee mijn filosofie mij verzoend heeft, al lang geleden. Hoe had ik anders veertig jaar in Amerika kunnen wonen?’ Het gaat mij nu even niet om die sneer naar Amerika, maar om wat daarvoor staat: mensen zijn niet intelligent. Ik dacht vroeger altijd; als je mensen met het bewijsmateriaal confronteert waardoor zij hun stellingen moeten bijstellen, dan doen zij dat. Maar dat is veel minder het geval dan je zou denken. Mensen hebben hun intellectuele beperkingen. Zij begrijpen soms gewoon niet wat je zegt. Ze hebben ook een emotionele weerstand tegen bepaalde standpunten. Verder hebben zij te weinig moed om iets te denken of een standpunt in te nemen dat impopulair is. Vaak zijn afscheidscolleges van hoogleraren interessanter dan hun inaugurale reden omdat ze pas vlak voor hun pensioen iets durven te zeggen dat hen wellicht bij hun collega’s impopulair zal maken.

Uit: Dirk Verhofstadt in gesprek met Paul Cliteur: Een zoektocht naar harmonie, Houtekiet 2012.